ارزیابی تاثیرات اقدامات آبخیزداری با استفاده از برنامه WOCAT در حوزه آبخیز نسیم‌آباد، شمال غرب شیراز

Authors

  • حسن احمدی . استاد دانشکده منابع طبیعی و کشاورزی دانشگاه تهران و رئیس گروه دانشکده منابع‌طبیعی-آبخیزداری دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران.
  • مجید صوفی استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
  • مریم رحیمی - آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
Abstract:

سرمایه­گذاری در اقدامات حفاظت آب و خاک نیازمند بررسی دقیق و طراحی بر مبنای تجربیات ثبت شده و ارزیابی اثرات و منافع حاصل از اقدامات است. معرفی اقدامات موفق، نیازمند ارزیابی پروژه­های حفاظت آب و خاک توسط یک روش استاندارد و یکسان، توسط تمامی متخصصان در مناطق مختلف کشور است. در این تحقیق اقدامات مکانیکی حفاظت آب و خاک از نوع سدهای سنگی- ملاتی در حوزه آبخیز نسیم آباد با اقلیم نیمه­مرطوب و بارش متوسط سالیانه 500 تا 700 میلی­متر در شمال غرب شیراز توسط برنامه جهانیWOCAT (World overview conservation approaches and technologies) مورد  بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. ارزیابی از جنبه­های مختلف اجتماعی، اقتصادی­، محیط طبیعی و انسانی در قبل و بعد از اجرا  صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می­دهد که به دلیل چرای مفرط مراتع  و تبدیل آن­ها در برخی نقاط به دیم­زارهای کم بازده، رواناب سطحی افزایش یافته است. تمرکز رواناب سطحی افزایش یافته در بستر زهکش­های طبیعی حوزه آبخیز سبب ایجاد و گسترش فرسایش آبکندی شده است. برای کنترل فرسایش آبکندی، سدهای سنگی ملاتی با ارتفاع متوسط یک متر و به حجم 34496 مترمکعب در فاصله سال­های 1377 لغایت 1382 استفاده شده است. گرچه پیشانی آبکندها در بالای شیب در حال عقب نشینی بوده اما رسوبات حاصل از فرسایش آبکندی در پشت سدهای احداث شده ته­نشین گردیده و سدهای احداثی را کاملا پر کرده است. به­دلیل عدم بکارگیری بهره برداران در احداث سدهای اصلاحی، دانش استفاده از این فن­آوری در آبخیز نسیم آباد در نزد بهره برداران ایجاد نشده و این نوع فن­آوری در اقتصاد محلی تاثیرگذار نبوده است.  نسبت منفعت به هزینه در این فن­آوری معادل 1/ محاسبه شده و مبین این مطلب است که این طرح از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست. از آنجا که این فن­آوری نتوانسته گسترش فرسایش آبکندی را کاهش دهد لذا نمی توان اثرات مثبتی برای آن متصور بود مگر بدام انداختن بخشی از رسوبات تولید شده که پس از پر شدن سدهای احداثی، رسوبات را تحویل آبراهه­های پایین دست خواهند داد.  تحلیل اثرات فیزیکی، اکولوژیک و اقتصادی نشان داد که این فن­آوری فقط از دیدگاه رسوب قابل بازخورد است ولی از جنبه­های اقتصادی، اکولوژیک  و نگهداری قابل توجیه نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اولویت بندی اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز با استفاده از روش TOPSIS(مطالعه موردی: زیدشت- طالقان)

Today, as the focus of watershed planning and management for sustainable development in many of the issues. Ecological watersheds can be evaluated and ranked them according to various ecological criteria for the watershed, one of the important steps in the planning and management of watersheds. Since the cost of watershed management projects and heavy construction project budget is limited, it ...

full text

بررسی عملکرد اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز کن - سولقان

با وجود اینکه بیشتر از 45 سال از عمر اجرای پروژه­های آبخیزداری در کشور می­گذرد و روز به ­روز بودجه‏های اختصاص یافته به این طرح‏ها افزایش می­یابد، همچنان روند فزاینده فرسایش خاک، نابودی منابع­طبیعی و خسارات سرسام‎آور و بسیار دردناک ناشی از آن ادامه دارد که نشان­دهنده ضعف در عملکرد و شکست طرح‎های حفاظت از منابع­طبیعی است. بنابراین در طرح­های آبخیزداری که عموماً با عوامل بسیار مختلفی سر و کار داشته...

full text

معرفی و کاربرد روش کمی توموگرافی الکتریکی دو بعدی در آشکارسازی حرکت آب و ارزیابی عملکرد اقدامات آبخیزداری، مطالعه موردی: بخشی از حوزه آبخیز وردیج، شمال غرب تهران

معرفی و ارزیابی روش آشکارسازی حرکت آب به‌وسیله تغذیه واداری که یکی از ضرورت­‌های ارزیابی اقدامات آبخیزداری است، هدف اصلی این تحقیق می‌­باشد. در محدوده مورد پژوهش پنج پروفیل دوقطبی-دوقطبی، طراحی و داده‌برداری شد. پروفیل A در راستای محور خاکریز تاج سد در جهت شرقی-غربی انجام شد. پروفیل B و C در جهت شمالی-جنوبی به‌ترتیب در ساحل راست بالادست و پایین‌دست برداشت شد. پروفیل D و E عمود بر رودخانه به‌ترت...

full text

اولویت بندی اقدامات آبخیزداری در حوزه آبخیز با استفاده از روش topsis(مطالعه موردی: زیدشت- طالقان)

امروزه حوزه های آبخیز به­عنوان محور برنامه ریزی جهت توسعه پایدار در بسیاری از مباحث مدیریتی مطرح شده است. ارزیابی توان اکولوژیکی حوزه های آبخیز و رتبه­بندی آنها با توجه به معیارهای مختلف اکولوژیکی جهت اقدامات آبخیزداری، یکی از موارد مهم در برنامه ریزی و مدیریت جامع حوزه های آبخیز می باشد. از آنجایی که هزینه طرح های آبخیزداری سنگین و بودجه پروژه­های عمرانی نیز محدود می باشد، لذا ضرورت دارد که اق...

full text

ارزیابی کمی اثرات اقدامات آبخیزداری بر وضعیت هیدرولوژیکی حوضه، مطالعه موردی: حوزه آبخیز آکوجان

برای برنامه‌­ریزی‌­های آتی طرح­‌های اجرایی آبخیزداری، ارزیابی عملکرد اقدامات گذشته امری ضروری است. در این پژوهش، تاثیر اقدامات مختلف آبخیزداری بر وضعیت هیدرولوژیکی و منابع آب در حوزه آکوجان قزوین مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین­ منظور، تغییرات آبدهی منابع آبی حوضه، افزایش میزان نفوذ و ذخیره آب و نیز میزان سیلاب حوضه، برای بازه زمانی قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری مورد مقایسه قرار گرفتند. نتای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 2  issue 2

pages  37- 46

publication date 2012-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023